Słowacka kolej

18 listopada słowacki rząd premiera Roberta Fico wprowadził darmowe przejazdy kolejowe dla uczniów, studentów (do lat 26), emerytów, rencistów, sierot, wdów oraz wdowców. Przez Internet przetoczyła się fala pytań: Czy to naprawdę działa? Czy osoby z krajów ościennych (w tym Polski) też mogą korzystać z przejazdów? Czy konieczne jest w tym celu zameldowanie na Słowacji?

Postanowiłem zebrać moje doświadczenia w jedno kompendium. Skupię się na dokumentach wymaganych dla studentów.

Zanim przejdziemy dalej - tak, to działa! Z pociągów mogą korzystać wszyscy członkowie wyżej wymienionych grup społecznych zamieszkali w Polsce. Czytałem sprzeczne informacje na temat tego, czy trzeba studiować lub pobierać świadczenia emerytalne na Słowacji: otóż nie trzeba. Wystarczy studiować i mieszkać w dowolnym kraju Unii Europejskiej.


1. DOKUMENT

Aby dostać Preukaz (dokument poświadczający uprawnienia do otrzymania stuprocentowej ulgi), należy przynieść na stację:
a) odpowiednio wypełniony wniosek
b) zaświadczenie o studiowaniu z tłumaczeniem przysięgłym na język słowacki
c) stosunkowo aktualną, dobrze dociętą fotografię (2x3 cm).

Wniosek można pobrać ze strony ZSSK, zaznaczając odpowiednio drugą kratkę (Dokument dla ucznia/studenta), wpisując imię i nazwisko (Meno a priezvisko), adres zamieszkania (Adresa trvalého bydliska), datę urodzenia (Dátum nar.), numer dokumentu tożsamości (Preukaz totožnosti (OP/Pas) č.), e-mail lub telefon i podpisując się.

W drugiej części wniosku znajduje się szablon zaświadczenia o odbywaniu studiów. Uwaga: jeśli żyjemy w dobrych stosunkach z dziekanem lub innym pracownikiem uczelni upoważnionym do potwierdzenia naszych studiów, możemy poprosić o podpis i pieczątkę w tej części, co oszczędzi nam wizyty u tłumacza (a zarazem dodatkowych kosztów). W kolejnych miejscach należy wpisać odpowiednio: nazwę szkoły (należy tu zaznaczyć, że trzeba dopisać również jej słowacką nazwę, ponieważ taka znajdzie się w dokumencie), rok akademicki, czas studiowania (jak się przekonaliśmy, chodzi o wpisanie konkretnego roku akademickiego, nie o całość studiów), rok studiów i długość trwania studiów.

Dolną część wniosku zostawiamy pustą, jest to miejsce na adnotacje urzędowe.

Po uzbieraniu wszystkich dokumentów udajemy się na stację, gdzie osoba w okienku wyrobi nam dokument na poczekaniu.

2. NA CO UWAŻAĆ

Stary szynobus, eksploatowany obecnie na krótkich trasach

a) Upewnijmy się, że stacja, na której chcemy wyrobić dokument, posiada system KVC (pełna lista tutaj). Czas oczekiwania na Preukaz na pozostałych stacjach wynosi do trzech dni roboczych.
b) Aby pojechać pociągiem za darmo, musimy pobrać w kasie dworca bezpłatny bilet (pokazując Preukaz przy "zakupie"). Pula takich biletów jest ograniczona - gdy jednak się wyczerpią, możemy poprosić konduktora o wystawienie dokumentu przejazdu bez dodatkowej opłaty.
c) Bezpłatne bilety obowiązują tylko na przejazdy pociągami osobowymi, pospiesznymi oraz RegioJet. Pamiętajmy, że InterCity oraz EuroCity są płatne!
d) W okresie wakacyjnym (lipiec-sierpień) studenci mogą podróżować wyłącznie na dwóch, wybranych przez siebie trasach. Nie dotyczy to studentów mieszkających i uczących się poza granicami Słowacji - dla nich bilety ważne są tylko w terminie od 1 września do 30 czerwca.

3. DOJAZD

W chwili obecnej na Słowację kursuje tylko jedno międzynarodowe połączenie kolejowe, przez Zwardoń. Koszt pociągu ze Zwardonia do Skalitego-Serafinova może wynieść aż 8 euro, warto zatem ten dystans przebyć na piechotę - jest to zaledwie półtora kilometra.

Po wyjściu z pociągu na stacji w Zwardoniu należy iść drogą prowadzącą wzdłuż torów. W pewnym momencie zakręca ona w lewo - po przejściu kolejnych stu metrów ujrzymy drogowskaz na Potraviny (sklep spożywczy). Skręcając w prawo przy znaku wkroczymy na terytorium Słowacji. Podążając ścieżką przez las dotrzemy do kawiarni w pobliżu stoku narciarskiego, a trzymając się tej drogi dojdziemy chwilę później na stację Skalité-Serafinov. Jednorazowy bilet z tego przystanku do Čadcy, najbliższego miasta ze stacją z systemem KVC, kosztuje 1,19€.
Uwaga: pociągi ze Skalitego-Serafinova jeżdżą do Čadcy trzy razy na dobę! Jeśli nie pasuje nam godzina pociągu, możemy dojść do głównej drogi i złapać bezpośredni autobus (SAD) do Čadcy - kursują one o wiele częściej, a ich koszt to 0,95€.

4. POCIĄGI

Skoda Vagónka, jeden z najnowszych pociągów we flocie ZSSK

Standard kolei na Słowacji nie odbiega szczególnie od PKP. Są zatem stare szynobusy i wagony z rozpadającymi się skórzanymi siedzeniami, ale możemy natrafić na zupełnie nowe pociągi, wyposażone w prąd, darmowe wi-fi oraz ekrany z mapą pokazującą aktualne położenie pociągu. Co ciekawe, nowe składy kursują zazwyczaj na trasach przeznaczonych dla pociągów osobowych. Toalety są zazwyczaj czyste, w większości składów można z nich korzystać również na stacjach. Wagony z przedziałami kursują przeważnie na trasie Bratysława-Koszyce, na większości pozostałych tras kursują przeważnie składy bezprzedziałowe.

Darmowe pociągi nie posiadają określonych miejscówek, można zatem usiąść w dowolnym miejscu.

Pomimo tego, że programem objętych jest niemal 2,5 miliona Słowaków, w pociągach nie odczuwa się tłoku. Zdarzyła się tylko jedna sytuacja, w której nie mogliśmy znaleźć wolnego, "poczwórnego" siedzenia (dla dwóch osób). Przejechaliśmy zaś koleją ponad 1500 kilometrów, wsiadając do 20 różnych pociągów.

Choć powszechnie uważa się, że sytuacja potrwa przynajmniej do najbliższych wyborów (te zaś odbędą się w przyszłym roku), to może się okazać, że rosnące zainteresowanie koleją spowoduje wcześniejsze wycofanie bezpłatnych biletów. Warto więc wybrać się na Słowację jak najprędzej - tym bardziej, że jest to kraj oferujący wiele przepięknych, a często pomijanych miejsc.